Vilom Shabd Kise Kahate Hain? विलोम शब्द किसे कहते हैं? जानिए यहां विलोम शब्द की परिभाषा और उदाहरण

Safalta Expert Published by: Nikesh Kumar Updated Mon, 02 Jan 2023 07:38 AM IST

Vilom Shabd kya hai? - किसी भी शब्द के विपरीत शब्द को विलोम शब्द कहा जाता है जैसे कि खरीद बिक्री, क्रोध क्षमा, ऊपर नीचे, अंदर बाहर। विलोम शब्द को इंग्लिश में एंटोनीम्स (vilom shabd)  कहा जाता है। वैसे तो हमारी स्कूली शिक्षा के दौरान ही हमें स्कूल में हिंदी व्याकरण में विलोम शब्द (vilom shabd) और इंग्लिश ग्रामर में एंटोनीम्स पढ़ाया जाता है लेकिन ग्रेजुएशन लेवल पर होने वाली परीक्षाओं में भी विलोम शब्द से जुड़े कई प्रश्न परीक्षाओं में पूछे जाते हैं। खास तौर पर हमारे देश में होने वाली सरकारी भर्तियों में जिनमें हिंदी या इंग्लिश विषय होता है उसके अंदर विलोम शब्द से जुड़े कई प्रश्न आते हैं। हम अपनी रोजाना की जिंदगी में कई बार विलोम शब्द का इस्तेमाल करते हैं लेकिन कई लोगों को सही से पता नहीं रहता कि विलोम शब्द क्या होते हैं। विलोम शब्द जैसे ऊपर का नीचे अंदर का बाहर को कहा जाता है। आप इस आर्टिकल में दिए गए विलोम शब्द की परिभाषा और उदाहरणों को पढ़कर अपनी परीक्षाओं में सफलता पा सकते हैं। अगर आप प्रतियोगी परीक्षाओं की तैयारी कर रहे हैं और विशेषज्ञ मार्गदर्शन की तलाश कर रहे हैं, तो आप हमारे जनरल अवेयरनेस ई बुक डाउनलोड कर सकते हैं  FREE GK EBook- Download Now.

Source: safalta

November month Current Affairs Magazine- DOWNLOAD NOW
 

Free Demo Classes

Register here for Free Demo Classes

विलोम शब्द किसे कहते हैं? Vilom Shabd Kise Kahate Hain?

एक भाषा में किसी भी शब्द के विपरीत या उलट शब्द का विलोम शब्द कहा जाता है इंग्लिश में विलोम शब्द को Antonyms बोलते हैं। आपकी बेहतर तैयारी के लिए नीचे आप सैकड़ों विलोम शब्द के उदाहरण देख सकते हैं और इस आर्टिकल को भविष्य के लिए बुकमार्क के रूप में सेव भी कर सकते हैं।
 
सामान्य हिंदी ई-बुक -  फ्री  डाउनलोड करें  
पर्यावरण ई-बुक - फ्री  डाउनलोड करें  
खेल ई-बुक - फ्री  डाउनलोड करें  
साइंस ई-बुक -  फ्री  डाउनलोड करें  
अर्थव्यवस्था ई-बुक -  फ्री  डाउनलोड करें  
भारतीय इतिहास ई-बुक -  फ्री  डाउनलोड करें  


विलोम शब्द के उदाहरण
 
शब्द विलोम शब्द विलोम
 अतुकान्त  तुकान्त नित्य अनित्य
 इति अथ अग्रिम अन्तिम
 कायर   निडर क्रोध  क्षमा
 कोप कृपा कमी बेशी
 खरीद  बिक्री कमजोर ताकतवर
 गड्मड सिलसिलेवार गंधीला सुगंधित
 गण्य नगण्य गणनीय अगणित
 गदर शांति घनेरा  नगण्य
 घटाव  जोड़ अगठित गठित
 तरल ठोस विधि निषेध
 धूप छांह निश्चिंत चिंतित
 पराजय जय सच  झूठ
 पल घंटा घमासान सामान्य
 वितल अतल अनभ्यस्त अभ्यस्त
 शाश्वत क्षणिक देशी विदेशी
अंत  प्रारम्भ  वंघ  
अकाल सुकाल वरदान अभिशाप
अच्छा बुरा नूतन  पुरातन
अनाहूत  आहुत निर्जल अजल
अनुपमा उपमेय उपसर्ग प्रत्यय
अन्तरंग बहिरंग दीर्घकालीन अल्पकालीन
अपेक्षित  अनपेक्षित बाह्य अंतर
अप्रभावित प्रभावित ग्रामीण नागरिक
अल्प  अधिक अक्रुर क्रुर
अवर प्रवर मर्त्य अमर
असली नकली इति अथ
आसक्त अनाशक्त साक्षर निरक्षर
आस्था अनास्था सगुण निर्गुण
उऋण ऋण अस्ताचल उदयाचल
उचित अनुचित उत्तम मध्यम
उत्कर्ष विकर्ष उग्र सौम्य
उत्तीर्ण अनुत्तीर्ण ऊपर नीचे
उत्साह  निरुत्साह उच्च नीच
उदय अस्त उत्थान पतन
उद्घाटन समापन उत्कृष्ट  निकृष्ट
उधार नगद उन्नति अवनति
उन्मीलन निमीलन उत्तरायण दक्षिणायन
उन्मुख विमुख उत्तर दक्षिण
उपकार अपकार शीत  उष्ण
उपकार अपकार आदर अनादर
उपयुक्त अनुपयुक्त एक अनेक
उपयोग दुरुपयोग उद्यम विनय
उपस्थित अनुपस्थित उधम निरुद्ध
उपाय निरुपाय उर्वर अनुर्वर बंजर
ऋणात्मक धनात्मक कनिष्ठ वरिष्ठ
एकके अनेक क्रम व्यतिक्रम
एकता अनेकता उचित अनुचित
एकत्र विकिरण कठिन सरल
एकल  बहुल औपचारिक अनौपचारिक
एकाग्र चंचल ऐतिहासिक अनैऐतिहासिक
एड़ी चोटी कल आज
ऐश्वर्य अनैश्वर्य कृत्रिम प्राकृत
ऐहिक पारलौकिक उपन्यास एकांकी
कच्चा पक्का काला गोरा
कदाचार  सदाचार कार्य अकार्य
कम ज्यादा प्रशंसा कुत्सा
काबिल नाकाबिल क्रेता  विक्रेता
कायर निडर ओजस्वी निस्तेज
कुख्यात  विख्यात कल आज
कुटिल सरल उदात्त अनुदात्त
कुपुत्री सुपुत्री काम  आराम
कुपोषण पोषण  सगुण निर्गुण
कुमार्ग सुमार्ग क़ानूनी गैरकानूनी
कुरूप सुंदर कर्मण्य अकर्मण्य
कृष  स्थूल रक्षक भक्षक
कृष्ण शुक्ल कुपूत सपूत
कैद छूट संकरी चौड़ी
क्रिया प्रतिक्रिया बाहर घर
क्रोध क्षमा क्रूर अक्रूर
क्षमा क्रोध शूद्र स्वर्ण
खंडन मंडन कुकृति सुकृत्य
खंडन  मंडन भूगोल खगोल
खगोल भूगोल कठिनाई  सरलता
खद्य अखाद्य कनीय  वरीय
खरा खोटा खुला बंद
खल सज्जन  क्रूर  अक्रूर
खिलना मुरझाना  कन्या वर
खीजना रीझना खुशनसीब बदनसीब
खुशकिस्मत बदकिस्मत खुश गमगीन
गठीला ढीला गंधदायक गंधाहारक
गद्य पद्य गुरु  लघु
गमन आगमन उपचार अनुपचार
गाड़ना  उखाड़ना प्रकट  गूढ़
गाढ़ा पतला सही गडबड
गोचर अगोचर गुण अवगुण
गौण   प्रमुख प्रधान कभी–कभी अक्सर
ग्रहण त्याग गजब सामान्य
ग्राम विशिष्ट गरीब अमीर
ग्रास मोक्ष गोरक्षक  गोभक्षक
ग्राह्य अग्राह्य सदोष अदोष
घटिया बढ़िया गठियाना खोलना
घरेलू बाहरी केंद्रित विकेन्द्रित
घाटी पर्वत  घमंड  विनय
घोषित अघोषित गंभीर चपल
चढना  ढलना प्रकाश तिमिर
चमकहीन चमकदार अदेय देय
चालाक बेवकूफ निर्दयी दयालु
जन्म मृत्यु जीवन मरण
जागरण शयन लिखित मौखिक
जाति कुजाति तम ज्योति
ज्येष्ठ कनिष्ठ कठोर कोमल
दंड क्षमा बेकार महत्त्व
देय अदेय उपेक्षा अपेक्षा
निम्न उच्च अधोगामी उर्ध्वगामी
निरालम्ब अवलम्ब उन्नत अवनत 
परिचित अपरिचित स्वकीया परकीया
पाना गँवाना  गंभीर  सहज
पालतू जंगली  कनिष्ठ ज्येष्ठ
पास दूर उदय अस्त
पूर्णतः अंशतः बहुज्ञ अल्पज्ञ
प्राचीन अर्वाचीन सनाथ अनाथ
प्रूर्णिमा अमावस्या पुरातन अधुनातन
बंद खुला खेद प्रसन्नता
बड़ा  छोटा प्रकाश  छाया
बदबू खुशबू खोलना बांधना
बहिरंग अन्तरंग ग्रहण अर्पण
बीच किनारा कान्त कांता
बेचना खरीदना दूर के करीबी
भिज्ञ अनभिज्ञ अतिवृष्टि   अनावृष्टि
मुक्त ग्रस्त गुप्त प्रकट
मूक वाचाल ईश्वर अनीश्वर
रुखड़ा चिकना अँधेरा चाँदनी
विजातीय  जातीय भाटा ज्वार
विरक्त अनुरक्त दीर्घायु अल्पायु
संकोची ढीठ गर्म ठंडा
सक्रिय निष्क्रय शोक हर्ष
सध्दर्म अधर्म अभिज्ञ अनभिज्ञ
सपूत  कपूत  इच्छा अनिच्छा
सरल जटिल स्थल जल
सुषुप्त जाग्रत तरल ठोस
स्त्री  पुरुष निकास प्रवेश
स्थावर जंगम चेतन  जड़
स्थिर गतिमान निर्विरोध गतिरोध
स्वस्थ रुग्ण क्रय विक्रय
हार जीत महल झोंपड़ी


 
शब्द  विलोम शब्द शब्द  विलोम शब्द
अंधकार प्रकाश अस्त उदय
अंधेरा उजाला अतिवृष्टि  अनावृष्टि
अकाल सुकाल आश्रित अनाश्रित
अगम  सुगम अपेक्षा उपेक्षा
अज्ञ विज्ञ औलाद वालिद
अत्यधिक अत्यल्प अंतरंग  बाहरी
अधम उत्तम औहाती विधवा
अनाथ सनाथ बाढ़ सूखा
अमर मर्त्य औवल आखिर
अर्पण ग्रहण औरत मर्द
असली नकली भाव अभाव
आगामी विगत कनिष्ठ ज्येष्ठ
आयात निर्यात भद्र अभद्र
उन्नति अवनति इहलोक परलोक
उपयुक्त अनुपयुक्त ईश्वर अनीश्वर
उपाय निरुपाय ईर्ष्या प्रेम
ऋजु कुटिल राग विराग
ऋणी उऋण चल अचल
एकांगी सर्वागीण जटिल सरल
एकांगी सर्वांगीण सफल असफल
ऐश्वर्य दारिद्य निर्मल मलिन
ओखली मूसल सज्जन दुर्जन
ओछा गंभीर शुभ अशुभ
औंधा सीधा इच्छा अनिच्छा
औगत सुगत आशीर्वाद अभिशाप
औघर सुघर आस्था अनास्था
औद्योगिक अनौद्योगिक आसक्त अनाशक्त
औपचारिक अनौपचारिक आगमन गमन
औपचारिकता अनौपचारिकता आध्यात्मिक भौतिक
कंकाल शरीर नस्वर अनश्वर
कंगला खुशहाल प्रभु दास
कृष स्थूल ओज ओजहीन
कृष्ण शुक्ल ओजस्विता ओजहीनता

Related Article

Nepali Student Suicide Row: Students fear returning to KIIT campus; read details here

Read More

NEET MDS 2025 Registration begins at natboard.edu.in; Apply till March 10, Check the eligibility and steps to apply here

Read More

NEET MDS 2025: नीट एमडीएस के लिए आवेदन शुरू, 10 मार्च से पहले कर लें पंजीकरण; 19 अप्रैल को होगी परीक्षा

Read More

UPSC CSE 2025: यूपीएससी सिविल सेवा परीक्षा के लिए आवेदन करने की अंतिम तिथि बढ़ी, इस तारीख तक भर सकेंगे फॉर्म

Read More

UPSC further extends last date to apply for civil services prelims exam till Feb 21; read details here

Read More

Jhakhand: CM launches six portals to modernise state's education system

Read More

PPC 2025: आठवें और अंतिम एपिसोड में शामिल रहें यूपीएससी, सीबीएससी के टॉपर्स, रिवीजन के लिए साझा किए टिप्स

Read More

RRB Ministerial, Isolated Recruitment Application Deadline extended; Apply till 21 February now, Read here

Read More

RRB JE CBT 2 Exam Date: आरआरबी जेई सीबीटी-2 की संभावित परीक्षा तिथियां घोषित, 18799 पदों पर होगी भर्ती

Read More